Phương pháp nghiên cứu khoa học
October 20, 2012 by Admin
Nghiên cứu khoa học là gì
- Xem xét các tài liệu, kiến thức sẵn có để tìm ra các kiến thức mới.
- Dựa vào thực tế khách quan để phát hiện các kiến thức và hiểu biết mới. Phương pháp dựa vào thực tế khách quan để tìm tòi các kiến thức mới được gọi là nghiên cứu khoa học.[1]
Nghiên cứu khoa học là việc thu thập, phân tích và lí giải số liệu để giải quyết một vấn đề hay trả lời một câu hỏi (Theo Varkevisser và cộng sự, 1991).
Nói cách khác, nghiên cứu khoa học phải bao gồm các bước thu thập số liệu trên thực địa (hay từ các ca bệnh trong bệnh viện hay phòng thí nghiệm), phân tích số liệu để có thông tin và và trình bày các thông tin này trong phần kết quả và trong phần bàn luận và kiến nghị, lí giải các thông tin đó đề trả lời cho câu hỏi nghiên cứu hay đề xuất các biện pháp giải quyết vấn đề.
- Số liệu: Kết quả của việc thu thập có hệ thống các đại lượng và đặc tính của các đối tượng
- Thông tin: Số liệu đã được phân tích
- Kiến thức: Thông tin được lí giải và được sử dụng để trả lời câu hỏi hay giải quyết một vấn đề nào đó
Nhưng để quá trình thu thập, phân tích và lí giải số liệu diễn ra tốt đẹp và giải quyết được vấn đề nghiên cứu, trước đó nhà nghiên cứu phải phân tích từ vấn đề, xem những kiến thức gì đã biết và còn chưa biết về vấn đề đó. Quá trình này được gọi là đặt vấn đề, tổng quan y văn.
Sau đó nhà nghiên cứu phải xác định để có được kiến thức còn chưa biết đó, cần những thông tin gì và để có những thông tin này cần thu thập những đại lượng và tính chất nào của đối tượng. Đây là nội dung của phần phương pháp nghiên cứu trong đề cương nghiên cứu hay báo cáo khoa học.
Sau khi đã thu thập được số liệu (đại lượng hay tính chất của các đối tượng nghiên cứu), kết quả của phân tích số liệu (thông tin) được trình bày trong phần kết quả nghiên cứu. Ở phần bàn luận, tác giả sẽ đánh giá xem các thông tin có trả lời được câu hỏi nghiên cứu hay không và câu trả lời của câu hỏi nghiên cứu chính nhằm giúp giải quyết vấn đề nghiên cứu là kiến thức mới được tạo ra.
Như vậy, một báo cáo khoa học sẽ gồm các phần chính:
1) Đặt vấn đề và mục tiêu nghiên cứu
2) Tổng quan tài liệu
3) Phương pháp và đối tượng
4) Kết quả nghiên cứu
5) Bàn luận
6) Kết luận.
Các đặc điểm của một nghiên cứu khoa học tốt
Một nghiên cứu khoa học tốt có các đặc điếm sau:
- Phải tập trung vào các vấn đề ưu tiên trong chăm sóc y tế
- Phải có tính định hướng vào hành động và đề ra các giải pháp
- Phải có tính thời sự: kết quả phải có kịp thời để đưa ra các quyết định đúng đắn.
- Thiết kế nghiên cứu đơn giản và thực hiện trong thời gian ngắn
- Nên có tính chất chi phí - hiệu quả. Tốt nhất nếu nghiên cứu được tiến hành với chi phí thấp và do các nhân viên, cán bộ y tế thực hiện cùng với công việc hàng ngày.
- Kết quả phải được trình bày theo hình thức hữu dụng cho các nhà quản lí, nhà hoạch định chính sách và cộng đồng: Cần có tóm tắt những kết quả chủ yếu của nghiên cứu và nêu bật những điểm lí thú cho đối tượng của bản báo cáo. Dựa theo kết quả có thể trình bày giải pháp để giải quyết một vấn đề và so sánh ưu khuyết điểm của việc tiến hành giải pháp và không tiến hành giải pháp.
- Nghiên cứu cần phải được đánh giá không chỉ dựa vào số các bài báo được xuất bản mà cần phải xem xét sự ảnh hưởng của nó đến chính sách y tế hay thay đổi cung cách phục vụ và cuối cùng là tác động lên sức khoẻ người dân.
Đối với nghiên cứu y tế công cộng cần phải đặt thêm hai đặc điểm sau:
- Sẽ tốt hơn nếu có sự tham gia của nhiều ngành, nhiều khoa
- Nghiên cứu cần có tính chất tham gia của mọi thành viên có liên quan trong tất cả các bước của quá trình tiến hành nghiên cứu
Nguồn:Pgs.Ts.Đỗ Văn Dũng
[1] Varkevisser C, Pathmanathan I, Brownlee A. Designing and conductiong health system research projects. IDRC, Ottawa 1991