Tamiflu: lãng phí tiền của vào thuốc cúm?
April 14, 2014 by Kinh Nguyen
Một nghiên cứu cho thấy có thể hàng triệu bảng có thể đã lãng phí vào thuốc cúm Tamiflu, một thuốc không hiệu quả hơn paracetamol là bao.
Anh đã chi 473 triệu bảng vào thuốc Tamiflu, thuốc này cũng được chính phủ các nước trên toàn cầu dự trự để chuẩn bị cho đại dịch cúm. Tổ chức Cochrane đưa ra một nghiên cứu tuyên bố rằng thuốc này không giúp phòng ngừa dịch cúm lây lan và cũng không giảm các biến chứng nguy hiểm, và chỉ giúp được chút ít với các triệu chứng.
Công ty dược Roche và các chuyên gia khác cho rằng kết quả phân tích là còn nhiều thiếu sót. Barry Clinch của Roche nói Tamiflu đã được 100 nhà lãnh đạo chấp thuận trên toàn thế giới. Thuốc chống virut Tamiflu được dự trữ từ 2006 ở Anh khi một số cơ quan đã dự đoán rằng đại dịch cúm gia cầm có thể gây tử vong đến 750.000 người ở Anh. Những quyết định tương tự cũng đã được đưa ra trong các quốc gia khác.
Dữ kiện bị che giấu
Thuốc này đã được kê đơn rộng rãi trong thời gian cúm lợn bùng phát năm 2009. Các công ty dược phẩm không công bố tất cả các dữ kiện nghiên cứu của họ. Nghiên cứu này là kết quả của một cuộc tranh đấu trên qui mô lớn để đưa các dữ kiện bị che giấu trước đó vào để phân tích hiệu quả và ảnh hưởng phụ của Tamiflu.
Kết quả phân tích cho thấy thuốc giảm triệu chứng dai dẳng của cúm từ 7 ngày xuống 6.3 ở người lớn và 5.8 ngày ở trẻ em. Tuy nhiên tác giả của nghiên cứu nói rằng các loại thuốc chẳng hạn như paracetamol cũng có tác động tương tự. Về những tuyên bố rằng thuốc có thể phòng ngừa các biến chứng phức tạp như viêm phổi, Cochrane cho rằng các thử nghiệm trước đó là quá kém chất lượng và thuốc đã không có ”tác dụng rõ ràng”.
Tamiflu đã được sử dụng rộng rãi khi bùng phát dịch cúm lợn.
Một biện minh khác nữa cho việc lưu trữ thuốc là nhằm giảm lây truyền bệnh để có thời gian phát triển vắc-xin. Các tác giả của nghiên cứu nói rằng ”đơn giản là điều này chưa được chứng minh” và ”không có cách nào tin được là các thuốc này có thể phòng ngừa đại dịch”. Thêm nữa, thuốc này có một số ảnh hưởng phụ bao gồm nôn mửa, nhức đầu, các vấn đề tâm lý, thận và tăng đường huyết.
Carl Heneghan, giáo sư về Y học dựa trên chứng cứ tại Đại học Oxford và là một trong các tác giả nghiên cứu nói với ”Tôi nghĩ toàn bộ 500 triệu bảng đã không có lợi ích nào với sức khỏe và có thể đã gây hại”
“Hệ thống đưa ra những chứng cứ về thuốc đã quá thiếu sót và đã bị làm dụng và làm cho công chúng lạc đường.”
Tom Jefferson, một nhà dịch tễ học lâm sàng là một cựu bác sĩ nói ”Tôi sẽ không cho thuốc này để giảm triệu chứng mà sẽ cho paracetamol.” Các nhà nghiên cứu tại Cochrane không đổ tội cho bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào mà nói rằng đã có nhiều thiếu sót trong mọi bước từ nhà sản xuất cho đến các nhà lãnh đạo và cả chính phủ.
Thống kê sai lệch?
Tuy nhiên, có sự bất đồng với các kết quả và những lời cáo buộc, rằng chiến dịch nhằm tiếp cận các dữ kiện nghiên cứu thuốc đang tác động lên các phát hiện. Công ty dược Roche nói ”chúng tôi không đồng tình với các kết luận” và đưa ra cảnh báo rằng nói rằng các kết luận này ”tiềm ẩn ảnh hưởng nghiêm trọng đến y tế công cộng”.
Quản lý chương trình y tế của Anh, Daniel Thurley, nói ”Loại nghiên cứu tốt nhất là thử nghiệm ngẫu nhiên có nhóm chứng đã được thực hiện, thông tin đã được đưa cho các nhà quản lý và từ đó 100 quốc gia trên toàn thế giới đã chấp thuận sử dụng Tamiflu để điều trị và dự phòng cúm.”
Ông nói nhóm Cochrane đã sử dụng sai thống kê dẫn đến đã ”đánh giá thấp lợi ích của thuốc một cách hệ thống”, và sử dụng các phương pháp ”không chính thống” để phân tích ảnh hưởng phụ của thuốc. Ông kết luận ”Một trong những thử thách của chúng tôi là biết được thực sự họ đã làm những gì.”
Giáo sư Wendy Barclay nghiên cứu về vi rút cúm tại Imperial College London nói rằng việc giảm các triệu chứng ở trẻ em được 29 tiếng là ”khá có lợi”. Bà nói Tamiflu có tác dụng tốt như bất cứ thuốc nào chúng tôi có bây giờ hay vào khi đó. Tôi nghĩ họ nên bổ sung thêm vào kho dự trữ. Bạn có thể làm gì nếu đại dịch tấn công? Chúng ta sẽ không thể có vắc-xin ngay trong 6 tháng đầu tiên.”
Bà cũng đặt câu hỏi về tính giá trị của nghiên cứu khi nghiên cứu phân tích tác động của thuốc trong thời gian cúm mùa ”Nếu thuốc có chút tác dụng trong cúm mùa, thì khả năng thuốc sẽ có tác dụng tốt hơn nhiều trong đại dịch.”
Kevin McConway, giáo sư về thống kê ứng dụng tại Đại học Open, nói nghiên cứu này là một công việc ”ấn tượng”. Ông nói ”Nghiên cứu này có thể có môt giới hạn là đã được thực hiện song song với chiến dịch nhằm tiếp cận dữ kiện thử nghiệm (thuốc). Các tác giả của bài báo đã có quan điểm rõ ràng trong cuộc tranh luận này, và dù cá nhân tôi nói chung là đồng ý với họ, tôi thấy nghiên cứu này đôi khi nhầm lẫn giữa việc báo cáo các kết quả phê bình về thuốc với việc đưa ra các bình luận trên quan điểm chung về việc tiếp cận và sử dụng các dữ kiện chưa được công bố”
Bộ Y tế Anh nói Anh được công nhận là ”một trong những nước có chuẩn bị cho khả năng đại dịch cúm tốt nhất trên thế giới” và ”kho dự trữ thuốc của chúng tôi chính là phần căn bản. Chúng tôi xem xét thường xuyên tất cả các dữ kiện công bố và sẽ xem xét cặn kẽ bài phê bình của Cochrane.”
Tổ chức y tế thế giới, đã xếp Tamiflu vào danh mục thuốc thiết yếu, nói ”Chúng tôi hoan nghênh các phân tích mới và chặt chẽ trên các dữ kiện, và sẽ cân nhắc các phát hiện sau khi kết quả được công bố.”