Phương pháp nghiên cứu

by Kinh Nguyen

1. Tóm tắt phương pháp (không nhiều hơn 150 từ)

   Dùng một hoặc hai đoạn văn tóm tắt các điểm chính của thiết kế nghiên cứu.

2. Thiết kế nghiên cứu

   1. Lựa chọn chiến lược nghiên cứu

      Việc lựa chiến lược nghiên cứu là nòng cốt của thiết kế nghiên cứu và có thể là một quyết định quan trọng nhất mà người nghiên cứu phải đưa ra. Sự lựa chọn chiến lược cho dù là mô tả, phân tích, thử nghiệm, vận hành hoặc kết hợp của các chiến lược này tùy thuộc vào một số cân nhắc. Các loại nghiên cứu cụ thể bao gồm

      Các chiến lược mô tả (hình thành giả thuyết qua quan sát thay vì kiểm định)

      • nghiên cứu cắt ngang mô tả hoặc điều tra dân số, v.d. điều tra sốt rét, điều tra dư luận, điều tra kiến thức-thái độ-thực hành (KAP);

      • mô tả dịch tễ học về bệnh trạn theo người, địa điểm và thời gian;

      • các nghiên cứu về sự thay đổi mô hình sức khỏe và bệnh tật theo thời gian và không gian: chuyển đổi dịch tễ học;

      • chẩn đoán cộng đồng về các vấn đề sức khỏe hoặc đánh giá nhu cầu;

      • các nghiên cứu về dữ kiện hiện có: hàng loạt ca, báo cáo giám sát, báo cáo ca bệnh đã đăng ký;

      • các nghiên cứu về bản chất tự nhiên của bệnh.

      Các chiến lược quan sát phân tích (kiểm định giả thuyết)

      • nghiên cứu về tương lai (nghiên cứu đoàn hệ);

      • nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu khi có đủ dữ kiện trong quá khứ hoặc có sẵn các hồ sơ lưu;

      • nghiên cứu hồi cứu (nghiên cứu bệnh-chứng);

      • nghiên cứu cắt ngang phân tích;

      • nghiên cứu theo dõi (nghiên cứu dọc; nghiên cứu cắt ngang lặp lại).

      Các chiến lược thực nghiệm

      • nghiên cứu trên động vật;

      • các thử nghiệm lâm sàng liệu pháp;

      • các thử nghiệm lâm sàng phòng ngừa;

      • tiền nghiệm thực địa;

      • nghiên cứu chuẩn thử nghiệm (các nghiên cứu can thiệp, nghiên cứu hệ thống y tế).

      Triển khai các hoạt động nghiên cứu ( lập kế hoạch và theo dõi kế hoạch theo thời gian)

   2. Lựa chọn bối cảnh nghiên cứu

      Bối cảnh nghiên cứu bao gồm tất cả các khía cạnh thích đáng của nghiên cứu như dân số nghiên cứu, địa điểm và thời gian nghiên cứu và các cân nhắc về các vấn đề đạo đức.

   3. Chọn mẫu

      Chọn mẫu là quá trình hoặc kỹ thuật chọn một mẫu phù hợp và kích cỡ quản lý được cho nghiên cứu. Trong các điều tra dịch tễ học, hầu như luôn phải xử lý với một mẫu rút ra từ một dân số tham chiếu hoặc toàn bộ quần thể chọn mẫu (vũ trụ). Vũ trụ ở đây có thể là một dân số người (khỏe hoặc bệnh), một dân số các ca mắc một bệnh nhất định, hoặc những người nhận một điều trị nhất định.

      • Lựa chọn phương pháp chọn mẫu xác suất: ngẫu nhiên đơn, chọn mẫu hệ thống và phân tầng; chọn mẫu cụm; nhiều giai đoạn; tuần tự; lặp lại; chọn có trọng số và phân tầng.

      • Xác định cỡ mẫu: mẫu cần đủ lớn để cho kết quả có ý nghĩa để cho phép sử dụng các kiểm định thống kê.

      • Cần lập kế hoạch để đảm bảo tính đại diện và tin cậy của mẫu để giảm thiểu sai số chọn mẫu.

   4. Sử dụng nhóm chứng

      Nhóm chứng hay nhóm so sánh được sử dụng trong nghiên cứu khoa học để gia tăng tính giá trị của kết luận. Các nhóm chứng gồm các đơn vị so sánh được từ cùng dân số, nhưng những người khác biệt về một số mặt, ví dụ về các yếu tố nguy cơ, sử dụng điều trị dự phòng hoặc liệu pháp, hoặc tham gia vào một chương trình can thiệp.

      Trong một nghiên cứu thực nghiệm, nhóm chứng gồm những đối tượng mà sẽ không có tác nhân thử nghiệm nào được thực hiện, nhưng là những người tương tự với một nhóm thử nghiệm trong tất cả các khía cạnh khác. Các đối tượng lập nên nhóm thử nghiệm và nhóm chứng cần được chọn và phân bổ ngẫu nhiên vào mỗi nhóm nếu có thể.

      Các nhóm chứng là không cần thiết trong những nghiên cứu mà không nhằm thể hiện một mối liên quan nhân quả, hoặc để thể hiện rằng một kết quả nhất định là do một điều trị hoặc can thiệp nhất định. Dù một số nghiên cứu mô tả (nghiên trên các dữ kiện hiện hành, điều tra) có thể thiếu nhóm chứng nhưng tất cả các nghiên cứu dịch tễ học phân tích đều cần thiết, trong các nghiên cứu thử nghiệm về thuốc, trong nghiên cứu về ảnh hưởng của một chương trình can thiệp và kiểm soát bệnh và trong rất nhiều các nghiên cứu khác. Rất nhiều sai lầm lớn đã xảy ra khi nỗ lực để đánh đồng các nhóm và đưa ra các khái quát hóa dựa trên việc so sánh giữa các nhóm mà trong thực tế là rất khác biệt. Do đó, cần phải lập kế hoạch để kiểm tra sự đồng nhất giữa nhóm thử nghiệm (hoặc mẫu) và nhóm chứng.

   5. Các phương tiện nghiên cứu

      Các phương tiện là các công cụ để thu thập dữ kiện, bao gồm

      1. bộ câu hỏi và lịch phỏng vấn

         • chuẩn bị, mã hóa và kiểm định trước bộ câu hỏi;

         • kế hoạch phỏng vấn và gọi lại;

         • chuẩn bị các tài liệu hướng dẫn;

         • tập huấn người phỏng vấn.

      2. Các phương pháp quan sát khác

         • khám sức khỏe;

         • các xét nghiệm;

         • các quy trình sàng lọc bệnh.

      3. thiết kế các biểu mẫu ghi nhận thông tin.

   6. Mô tả ngắn về kế hoạch thu thập dữ kiện

      1. tổ chức việc nghiên cứu và thu thập dữ kiện để giảm thiểu khả năng nhầm lẫn, chậm trễ và các sai lệch;

      2. tổ chức và tập huấn đội thu thập dữ kiện và xác định những trách nhiệm trong nghiên cứu đề xuất;

      3. hỗ trợ hậu cầu cho việc thu thập dữ kiện;

      4. các kế hoạch để thử hoặc tính khả thi của nghiên cứu, gồm các phương pháp kiểm tra trước; và

      5. các kế hoạch hợp tác giữa các cơ quan khác nhau nếu thích hợp.

   7. Mô tả ngắn về kế hoạch phân tích dữ kiện và diễn giải kết quả

      Các kế hoạch phân tích là một phần không thể thiếu của thiết kế nghiên cứu, và cần được kết hợp vào đề cương nghiên cứu. Chuẩn bị những kế hoạch như vậy người nghiên cứu tránh rất nhiều khó khăn không ngờ tới, chẳng hạn phát hiện vào lúc cuối nghiên cứu là thông tin sống còn chưa được thu thập, là một số thông tin thu thập sẽ không được đưa vào phân tích hoặc là một số thông tin thu thập chưa được thu thập dưới dạng thích hợp cho phân tích thống kê.

      Sự mô tả này cần có

      • thiết kế phân tích;

      • các kế hoạch để xử lý và mã hóa dữ kiện, bằng cách sắp xếp thủ công, bằng máy, các chương trình vi tính hay hồ sơ liên kết; và

      • lựa chọn phương pháp thống kê áp dụng cho mỗi giả thuyết.